بهرام بیضایی متولد پنجم دی‌ماه ۱۳۱۷ در تهران بود. او که دانشجویِ ادبیاتِ فارسیِ دانشکدهٔ ادبیاتِ دانشگاهِ تهران بود، بعد از مدتی از دانشگاه انصراف داد، اما حاصلِ پژوهش‌هایش را به صورتِ کتابِ نمایش در ایران منتشر کرد که تنها تاریخنامهٔ مهمِّ نمایشِ ایرانی شد. او هم‌زمان با بهره‌گیری از شیوه‌های تعزیه که نیاکانش در آران برپا می‌کردند، به نمایشنامه‌نویسی روی آورد.

تدوین و تهیهٔ فیلم، شاعری، مقاله‌نویسی، ترجمهٔ چند نمایشنامه، پژوهشِ تاریخی و ادبی و استادی در دانشگاه را می توان از دیگر فعالیت‌های این هنرمند برشمرد.

او همچنین از بنیانگذاران کانونِ نویسندگانِ ایران بود و به همین  دلیل همواره دچارِ بدگمانیِ ساواک بود.

بیضایی از سال ۱۳۴۰ تاکنون ۲۴ فیلم کوتاه و بلند را کارگردانی و یا تدوین کرده است که فیلم‌های سینمایی بلند «چریکه‌تارا»، «مرگ یزدگرد»، «باشو غریبه کوچک»، «شاید وقتی دیگر»، «مسافران» و «سگ‌کشی» از مهم‌ترین آثار او به شمار می‌رود. 

این کارگردان نوشتن ۳۰ نمایشنامه را در کارنامه دارد و تاکنون هشت اجرای تئاتر نیز داشته است. او همچنین نگارش ۵۱ فیلمنامه، پنج روایت و شش پژوهش را نیز در کارنامه خویش به ثبت رسانده است. 

او سال ۱۳۸۵ بر آن شد تا ساخت فیلم‌نامه دیگرش «مقصد» را آغاز کند هرچند این فیلم‌نامه پروانه ساخت گرفت، اما با مشکلاتی روبه‌رو شد و بیضایی تصمیم گرفت مدتی دست نگه دارد. سپس در سال ۸۶ بعد از ۱۰ سال دوری از فیلمسازی، فیلم «وقتی همه خوابیم» را ساخت.

بهرام بیضایی با فیلم‌هایی مانند «باشو غریبه کوچک»، «مرگ یزدگرد»، «چریکه تارا»، «کلاغ»، «سفر»، «مسافران»، «شاید وقتی دیگر»، «سگ‌کشی» و... و نگارش نمایش‌نامه‌هایی همچون «پهلوان اکبر می‌میرد»، «مرگ یزدگرد»، «فتح نامه کلات»، «هشتمین سفر سندباد»، «ندبه»، «سهراب کشی»، «سلطان مار»، «کارنامه بنداربیدخش»، «چهار صندوق»، «مجلس قربانی سنمار»، «مجلس ضربت زدن»، «طرب نامه»، «جنگ نامه غلامان»، «خاطرات هنرپیشه نقش دوم»، «تاراج نامه» و … یکی از تاثیرگذارترین هنرمندان ایران بود.

همچنین فیلمنامه «روز واقعه» نوشته بهرام بیضایی را می‌توان یکی از ماندگارترین و درخشان‌ترین آثار او دانست.

این کارگردان سینما و تئاتر، نمایشنامه‌نویس، فیلمنامه‌نویس و پژوهشگر شاخص که پس از مهاجرت در سال ۱۳۸۹ در بخش ایران‌شناسی دانشگاه استنفورد آمریکا تدریس می‌کرد، روز گذشته پنجم دی ماه در سالروز تولدش در آمریکا از دنیا رفت.

انتهای پیام/